Owrzodzenia żylne pojawiają się w obrazie klinicznym przewlekłej niewydolności żylnej w obrębie goleni (podudzi, łydek). Jest to rodzaj płytkiej rany na skórze, która trudno się goi, w dodatku lubi nawracać. Możliwe jest skuteczne leczenie owrzodzenia żylnego, jednak trzeba mieć świadomość, że proces ten jest długi, żmudny i wymaga od pacjenta dużego zaangażowania1. Jak rozpoznać i leczyć owrzodzenie żylne goleni? Odpowiadamy!
Co to są owrzodzenia żylne i jakie są ich przyczyny?
Owrzodzenia żylne występują tak naprawdę jako powikłanie przewlekłej niewydolności żył kończyn dolnych. Choroba ta jest związana z uwarunkowanymi genetycznie nieprawidłowościami zastawek, które zaburzają prawidłowy przepływ krwi przez naczynia żylne. Na funkcjonowanie układu żylnego i zarazem krążenie krwi wpływa też szereg czynników środowiskowych, jak np. praca w pozycji stojącej lub siedzącej, nadwaga i otyłość, dźwiganie ciężarów, przebyte urazy i operacje nogi, ciąża oraz wiek (ryzyko zwiększa się z wiekiem) [2].
Owrzodzenia podudzi pojawiają się w 1/3 dystalnej goleni w okolicy kostki przyśrodkowej, a w zaawansowanym stadium obejmują cały obwód goleni [1]. Proces gojenia owrzodzeń zwykle jest długi, w dodatku wykazują one skłonność do nawrotów. Warto wiedzieć, że w przebiegu przewlekłej choroby żył kończyn dolnych pojawia się też szereg innych objawów, m.in. żylaki, uczucie ciężkości nóg, obrzęki, dolegliwości bólowe i wiele innych. Aby zahamować ich narastanie, konieczne jest leczenie choroby i odpowiednia profilaktyka [2].
Leczenie owrzodzeń kończyn dolnych – jak wygląda?
Zalecenia ogólne obejmują unikanie nagrzewania i opalania oraz długotrwałego stania i siedzenia oraz przygotowanie ergonomicznego stanowiska pracy z pochylonym oparciem krzesła i podnóżkiem pod stopy. W ramach zapobiegania nasileniu problemów zaleca się też kilkuminutowe spacery oraz regularną rekreacyjną aktywność ruchową (spacery, jogging, jazdę na rowerze, pływanie), a także częsty odpoczynek z nogami położonymi powyżej poziomu serca [1].
Gdy występują owrzodzenia żylne nóg, konieczne jest niezwłoczne podjęcie leczenia. Podstawą jest odpowiednia pielęgnacja rany. Dostępne metody leczenia owrzodzeń nóg to [1]:
- leczenie uciskowe – zalecane jest noszenie wyrobów uciskowych o odpowiednio dobranym stopniu ucisku. Dostępne są m.in.: opaski, podkolanówki i pończochy uciskowe, ale też specjalne bandaże lub gotowe warstwowe systemy kompresyjne przeznaczone do stosowania w przypadku owrzodzeń;
- leczenie zabiegowe (chirurgiczne) okolicy rany – usuwanie tkanek martwiczych, oczyszczanie rany, przeszczepy skóry i skórno-mięśniowe;
- zabiegi zwalczające zakażenie – stosowanie miejscowo środków odkażających, opatrunków z gazy nasączonej 7–10% roztworem jodopowidonu lub roztworem etakrydyny, a także doustne przyjmowanie antybiotyków;
- stosowanie środków przeciwbólowych – szczególnie ważne w trakcie oczyszczania rany i przy zmianie opatrunków;
- leczenie wyprysku goleni – przy pomocy leków przeciwhistaminowych i glikokortykosteroidów do stosowania miejscowego;
- robienie częstych przerw na spacery i ćwiczenia nóg – dotyczy zwłaszcza osób prowadzących siedzący tryb życia;
- unoszenie nóg w czasie leżenia lub siedzenia – wspomaga odpływanie krwi z nóg do serca;
W przypadku ran przewlekłych, gdy owrzodzenie nie chce się wygoić, lekarz może zalecić konsultację specjalistyczną. W takim przypadku wskazane jest też poszerzenie diagnostyki celem wykluczenia procesu nowotworowego w obrębie owrzodzenia [1].
Czy jest możliwe całkowite wyleczenie owrzodzeń żylnych?
Odpowiednio dobrane leczenie i stosowanie się do zaleceń lekarskich sprawia, że owrzodzenia znikają. Jednak zagojenie owrzodzenia i rozwiązany problem niewydolności żył wcale nie oznacza, że nigdy więcej już nie dojdzie do kolejnego powstania owrzodzenia. Dlatego tak ważne jest stosowanie się do rad i wskazówek dotyczących leczenia i zapobiegania przewlekłej niewydolności żylnej otrzymanych od lekarza prowadzącego.
Oprócz stosowania leczenia miejscowego i środków profilaktycznych warto też włączyć do codziennego życia aktywność fizyczną. Na krążenie żylne dobry wpływ mają zwłaszcza spacery, jazda na rowerze i pływanie [1].
Płatna promocja marki Diosminex
Bibliografia:
- Frołow M., Masłowski L, Przewlekła niewydolność żylna, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2022 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.31 (dostęp: 2023.003.)).
- Frołow M., Żylaki, Medycyna praktyczna dla pacjentów, 2017 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/pacjent/zakrzepica/zylaki/63354,zylaki (dostęp: 2023.01.03.)).
