Opieka nad starszą osobą nie w pełni samodzielną lub zupełnie niesamodzielną jest zajęciem bardzo wymagającym. W Polsce w większości przypadków sprawuje ją rodzina. O czym powinien pamiętać odpowiedzialny opiekun?
Szacuje się, że ok. 85% opiekunów osób starszych w Polsce to ich bliscy. W innych krajach, np. w Niemczech opiekę nad starszymi sprawują w większości opiekunowie zawodowi. Opieka nad osobą starszą, zwłaszcza niesamodzielną, to ogromny wysiłek, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Większość opiekunów-bliskich doświadcza wypalenia czy wręcz wyczerpania. Dlatego tak ważne jest poznanie potrzeb osób starszych. A do 10 najważniejszych rzeczy związanych z opieką nad osobą starszą zaliczyć można: pielęgnację i czynności higieniczne, dietę i suplementację, nawadnianie, badania i podawanie leków, pomoc w poruszaniu, aktywizację, czyli zachęcanie do wykonywania codziennych czynności i do ruchu oraz aktywizację umysłową, wypełnianie wolnego czasu oraz dotrzymywanie towarzystwa, które jest ogromnie ważne z uwagi na powszechne zjawisko samotności seniorów. W przypadku osób starszych leżących konieczna jest także profilaktyka przeciwodleżynowa.
Najczęściej stałej opieki wymagają osoby z demencją (zazwyczaj spowodowaną przez chorobę Alzheimera), z chorobą Parkinsona, stwardnieniem rozsianym, po udarze mózgu, zawale, z niewydolnością krążenia, chore na raka, niepełnosprawne oraz chore psychicznie. W tych przypadkach poznanie problemów ludzi starszych dotkniętych ww. chorobami jest kluczowe do tego, by prawidłowo sprawować nad nimi opiekę.
Pielęgnacja i czynności higieniczne
Osoby starsze często potrzebują pomocy w dbaniu o higienę, gdyż wykonywanie czynności takich jak mycie ciała i włosów czy pielęgnacja paznokci jest dla nich trudne. Zdarza się, że nawet ubieranie sprawia trudność. Jeżeli zauważymy, że senior ma problem z higieną, to należy mu dyskretnie pomagać. Warto także pomyśleć o przystosowaniu łazienki do potrzeb seniora – w wielu przypadkach jest tak, że osoba starsza zaniedbuje higienę, gdyż na przykład nie może sama wejść do wanny. Rozwiązaniem tego problemu jest zamontowanie kabiny prysznicowej ze specjalnymi udogodnieniami takimi jak ławeczka, uchwyty, mata antypoślizgowa.
W sytuacji, gdy senior cierpi na nietrzymanie moczu, należy wyposażyć go w pieluchomajtki czy specjalne wkładki w zależności od stopnia schorzenia. Zwiększają one komfort życia seniora i opiekuna, a także zapewniają higienę.
Ważne, by pamiętać, żeby przy wykonywaniu wszelkich czynności higienicznych zachowywać się tak, by osoba starsza nie czuła dyskomfortu.
Dieta i suplementacja
Same leki nie wystarczą, by senior czuł się dobrze. Istotna jest także odpowiednia dieta, czyli właściwie zbilansowana i dostosowana do stanu zdrowia i potrzeb osoby starszej. Opiekun musi wiedzieć czego senior nie może jeść, a co mu służy. Ogólną zasadą jest to, że dieta seniora powinna być lekkostrawna, gdyż układ pokarmowy działa gorzej niż w młodości. Ale ważne są nie tylko produkty i wartości odżywcze, lecz także regularność posiłków, szczególnie gdy senior choruje na cukrzycę. Jeśli nie wiemy jak powinna wyglądać dieta seniora, warto skonsultować się z dietetykiem. Należy zadbać również o suplementację, zwłaszcza witamin A, C, D i E oraz minerałów, jeśli podopieczny ma jakieś niedobory.
Nawadnianie
Z wiekiem zawartość wody w organizmie zmniejsza się i dlatego wzrasta ryzyko odwodnienia, tym bardziej, że seniorzy nie czują pragnienia. Muszą zatem pić trochę na siłę. Okazuje się, że odwodnienie jest jedną z częstszych przyczyn hospitalizacji seniorów. Pierwszymi objawami odwodnienia są: ból głowy, zawroty, przyspieszone tętno, zaparcia, niepokój, zapadnięte oczy, zaburzenia koncentracji itp. Skrajne odwodnienie może prowadzić nawet do śmierci. Zatem należy pamiętać, by przypominać osobie starszej o piciu, a najlepiej przygotowywać jej napoje i podawać.
Leki i badania
Regularne przyjmowanie przepisanych leków jest koniecznym warunkiem leczenia każdej choroby. Często jest tak, że senior ma problemy z pamięcią i zapomina o zażyciu swoich lekarstw, dlatego należy mu o tym przypominać albo przygotowywać mu leki na dany dzień czy tydzień. Można kupić specjalne opakowania na leki z podziałem na dni tygodnia i pory dnia. Oprócz leków ważne są także kontrolne badania i wizyty u lekarzy, na które warto chodzić razem z seniorem.
Pomoc w poruszaniu
Wiele osób starszych ma mniejsze lub większe problemy z poruszaniem się. Warto zatem dostosować mieszkanie czy dom do potrzeb osób starszych poprzez zamontowanie urządzeń takich jak krzesło prysznicowe, uchwyty, łóżko szpitalne itp. Jeśli osoba starsza porusza się na wózku, to należy zainstalować rampę czy poszerzyć otwory drzwiowe. To ważne, by senior mógł swobodnie poruszać się po domu.
Zachęcanie do wykonywania codziennych czynności
Niezmiernie ważna jest aktywizacja seniorów, czyli na przykład zachęcanie do wykonywania codziennych czynności. Osoby starsze, które większość czasu spędzają w domu i mają opiekuna czują się często niepotrzebne. Zachęcanie ich do prac domowych, oczywiście dostosowanych do ich możliwości, powoduje, że czują, że jeszcze mogą się do czegoś przydać. Przy okazji jest to zawsze jakaś forma ruchu. Można angażować seniorów w czynności, które sprawiają im przyjemność, np. w przygotowywanie posiłków, pielęgnację roślin, segregowanie prania itd.
Zachęcanie do ruchu
W życiu każdego człowieka, także seniora, istotną rolę w zachowaniu zdrowia jest aktywność fizyczna. Należy zadbać o to, by senior był jak najdłużej aktywny. Pomóc w tym może zdrowy ruch, czyli m.in. spacery, marsze czy specjalne zajęcia dla seniorów (np. gimnastyka kręgosłupa, joga dla seniorów, tai chi, qigong, gimnastyka w wodzie itd.). Dodatkowo uczęszczanie na zajęcia grupowe jest okazją do spotkań towarzyskich, których często seniorom brakuje.
Aktywizacja umysłowa
Wiadomo, że najlepszą profilaktyką chorób otępiennych są ćwiczenia umysłowe. By senior pozostał jak najdłużej sprawny umysłowo, należy zachęcać go do ćwiczenia umysłu. Pomocne są tu zajęcia takie jak: nauka języków obcych czy w ogóle nauka nowych rzeczy, specjalne ćwiczenia umysłowe dla seniorów, także powszechne rozwiązywanie krzyżówek, korzystanie z komputera, czytanie, słuchanie muzyki, wycieczki itd. To ważne, by osoba starsza nie spędzała całego dnia, siedząc na kanapie i oglądając telewizję.
Czas wolny
Należy także w miarę możliwości organizować seniorowi czas wolny. Jeśli ma jakieś pasje, to powinien się im poświęcać, a jeśli nie ma, to warto go zachęcić do ich znalezienia. Dobrze, gdy osoba starsza wychodzi i spotyka się z ludźmi, w tym z innymi seniorami, którzy ją rozumieją. Może brać udział w lokalnych wydarzeniach organizowanych dla seniorów, a także skorzystać z oferty kulturalnej – pójść do kina czy teatru. Dobrze także, by od czasu do czasu zmieniła otoczenie i wyjechała na wakacje czy do sanatorium.
Dotrzymywanie towarzystwa
Bardzo ważną, a często niedocenianą sprawą jest dotrzymywanie osobie starszej towarzystwa. Powszechnym problemem jest samotność seniorów, która może prowadzić nie tylko do obniżonego nastroju, ale nawet ciężkiej depresji. I wcale nie chodzi tutaj o zabawianie seniora, lecz o zwykłą rozmowę, której mu brakuje. Opiekunowie w ferworze codziennych zajęć bardzo często zapominają o tym, by usiąść ze swoim bliskim seniorem, zapytać jak się czuje i po prostu wysłuchać co ma do powiedzenia. Osobom starszym rozmowy, zwłaszcza o ich młodości połączone z oglądaniem zdjęć, sprawiają dużo radości.
Profilaktyka przeciwodleżynowa
W przypadku seniorów leżących ważna jest również profilaktyka przeciwodleżynowa. Warto wyposażyć łóżko podopiecznego w materac przeciwodleżynowy, a także stosować specjalne preparaty, które nakłada się na odleżyny bądź miejsca na nie narażone. Poza tym po myciu należy dokładnie wycierać skórę i masować w celu pobudzenia krążenia.
Kiedy potrzebna jest pomoc opiekunki do osoby starszej?
Większość Polaków samodzielnie sprawuje opiekę nad starszymi osobami bliskimi. Jest to bardzo ciężkie zajęcie, a gdy trzeba je godzić z pracą zawodową i innymi sprawami, to jest to jeszcze trudniejsze. Często takie osoby są wyczerpane psychicznie i fizycznie. Cierpią na depresję, lęki, zaburzenia snu, bóle napięciowe i problemy gastryczne. Najtrudniej jest opiekować się osobą z demencją, która nie poznaje rodziny, a nawet traktuje bliskich z wrogością.
Jeżeli nie jesteśmy w stanie sami sprawować opieki nad seniorem, warto skorzystać z pomocy profesjonalnej opiekunki do osoby starszej. Nie musi to być opieka całodobowa – opiekunkę można zatrudnić na przykład na kilka godzin dziennie, by wspomagała rodzinę w opiece. Profesjonalny opiekun ma wiedzę na temat właściwej opieki oraz doświadczenie, może obiektywnie oceniać sytuację i jest ogromnym wsparciem dla rodziny podopiecznego. A już na pewno warto zatrudnić opiekuna, gdy pojawia się konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby.
Oczywiście nie jest łatwo zaufać komuś obcemu i powierzyć mu opiekę nad bliskim. Warto korzystać z usług sprawdzonych firm pośredniczących w zatrudnianiu opiekunek. Firmy takie biorą na siebie odpowiedzialność za proces rekrutacji i weryfikacji pracowników. Z ofertą jednej z takich agencji można zapoznać się na stronie: https://promedica24.com.pl/opieka/.
Artykuł sponsorowany.
